JAC 10th Sanskrit Model Paper with Solution[Download Pdf] 2023

Name of Organization	Jharkhand Academic Council, Ranchi
Category	Model Paper, Answer Key
Article	JAC 10th Sanskrit Model Paper with Solution
Class	10th
Question Type	Subjective
Exam Name	JAC (10th) Board Exam
Exam Date 10th	3rd April, 2023
Subject	Sanskrit
Model Set	1
Official Website	https://jac.jharkhand.gov.in/jac/
Telegram	Join Us

Solution Of Class 10th Sanskrit Model Paper

“खण्ड क

निर्देश:- निम्नलिखितं गद्यास पट्ट्यांश नाट्यांश च पठित्वा केवलं पञ्चानां प्रश्नानाम् उत्तराणि एव देयानि –

“कश्चन निर्धनो जनः भूरि परिश्रम्य किञ्चिद् वित्तमुपार्जितवान् । तेन वितेन स्वपुत्रम् एकस्मिन् महाविद्यालये प्रवेशं दापयितुं सफलो जातः। तत्तनयः तत्रैव छात्रावासे निवसन् अध्ययने संलग्नः समभूत एकदा स पिता तनूजस्य रुग्णतामाकर्ण्य व्याकुलो जातः पुत्रं द्रष्टुं च प्रस्थितः cc

पूर्णवाक्येन उत्तरत-

1. कीदृशः जनः परिश्रमं कृत्वा धनमर्जितवान्?

Answer-कश्चन निर्धनो जनः भूरि परिश्रम्य कृत्वा धनमर्जितवान्.

2. किं विहाय सः पदातिरेव प्राचलत् ?

Answer-परमकार्थेन पीडितः स बसयानं विहाय पदातिरेव प्राचलत्।”

3. “निर्धनः जनः अत्र विशेषणपदं किमर

Answer-अत्र विशेषणपदं “निर्धनः

निर्देश:- अधोलिखितं श्लोकं पठित्वा प्रश्नान् उत्तरत-

“आलस्य हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः ।

नास्त्युदयमसमः बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति ।”

पूर्णवाक्येन उत्तरत-

4. अस्माक महान् रिपुः का वर्तते ?

Answer-अस्माक महान् रिपुः आलस्य वर्तते |

5. “मित्रम्’ इति पदस्य विलोमपदम् गद्यांशे किम् प्रयुक्तम् ?

Answer-इति पदस्य विलोमपदम् गद्यांशे रिपुः प्रयुक्तम् |

निर्देश:- Q. (3) अधोलिखित नाट्यांश पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत

“सिंह (क्रोधन गर्जन) मोः अहं वनराजः कि भयं न जायते? किमर्थ मामेवं तुदन्ति सर्वे मिलित्वा ?

एक वानरः यतः त्वं वनराजः भवितुं तु सर्वथाऽयोग्यः । राजा तु रक्षकः भवति परं भवान् तु

अक्षकः । अपि च स्वरक्षायामपि समर्थः नासि तर्हि कथमस्मान् रक्षिष्यसि

पूर्णवाक्येन उत्तरत

6. यतः त्वं वनराजः भवितुं तु सर्वथाऽयोग्यः’ इति कः कथयति?

Answer- यतः त्वं वनराजः भवितुं तु सर्वथाऽयोग्यः’ इति वानरः कथयति

7. “राजा तु रक्षक” अत्र विशेषेण-पदं किम् अस्ति

Answer- अत्र विशेषेण-पदं रक्षक अस्ति |

खण्ड-ख

निर्देश:- (अस्मिन् खण्डे केवल पञ्चानां प्रश्नानाम् उत्तराणि एव देयानि )

अधोलिखित श्लोकस्य अन्वयं मंजूषायाः पदानि चित्वा पूरयत

• शरीरायासजननं कर्म व्यायामसंज्ञितम् । तत्कृत्वा तु सुखं देहं विमृद्नीयात् समन्ततः ॥”

8. अन्वयः शरीरस्य आयास जननं कर्म व्यायामसंज्ञितम् (i)___, तत्कृत्वा____तु (ii)___देहम्__सुख (iii) समन्ततः ______विमृद्नीयात | मंजूषा (देहम्, समन्ततः, तत्कृत्वा)

निर्देश:- अधोलिखितश्लोकस्य भावार्य मञ्जूषातः उचितं पदं चित्वा पूरयत (3)

• “सेवितव्यः महावृक्षः फलच्छाया समन्वितः । यदि दैवात् फलं नास्ति छाया केन निवार्यते ॥”

9. भावार्थ:- संसारे सदैव फलैः छायया युक्तः महान् वृक्ष (i)__आश्रयितव्य___ अवति । यदि दुर्भाग्यवशात् तस्मिन् वृक्षे (ii)___फलानि___न अपि भवेयुः तथापि तम् (iii)___ छायाम्____दातुम् कश्चित् अपि रोधं न शक्नोति।

मञ्जूषा (आश्रयितव्य, छायाम् फलानि )

10. समुचितं कालबोधकं शब्द लिखत- (3)

1. जननी प्रात:._______(09:00) वादने उतिष्ठति । Ans:- नवं
2. छात्रः विद्यालय-______(09:15) वादने गच्छति । Ans:-सपादनव
3. देव: सायं_______ (05:45) वादने भ्रमति । Ans:-पदोनषष्ठ

11. वाच्यस्य नियमानुगुणम् विकल्पं शुद्धं चिनुत-  (3)

1. (i) देवः _____ खादति । (क) फलम् (ख) फलेन (ग) फलस्य (घ) फलात्
2. (ii) लतया पुस्तकम् _______   (क) पठन्ति (ख) पठ्यते (ग) पठानि (घ) पठ्यन्ते
3. (iii) मया उच्चैः ________ (क) हस्यते (ख) हसति (ग) हसामि (घ) हसन्ति

12. रेखांकितपदम् अशुद्धम् अस्ति । शुद्धं कुरुत-

1. सः पाठ पठन्ति । >>(पठति)
2. अहं विद्यालयं श्वः गच्छामि | >>(अगच्छाम)
3. सः बालिका अस्ति । >>(सा)

13. रेखांकित पदानां समास विग्रहं वा चिनुत- 

1.  ‘मक्षिकाणाम अभाव:‘ अत्र (क) मक्षिकाभाव: (ख) निर्मक्षिकम् (ग) मक्षिभाव: (घ) निर्मक्षिका
2. ‘अयोग्यः’ पुरुषः नास्ति । (क) आ योग्य: (ख) न योग्य: (ग) आम् योग्य: (घ) नत्र योग्यः
3. ‘दशरथस्य पुत्रः’ रामः आसीत्। (क) दशरथायपुत्रः (ख) दशरथपुत्रः (ग) दशरथेपुत्रः (घ) दशरथपुत्राय

14. अधोलिखित समानार्थक पदैः मेलनं कुरुत:-  

1. चक्षुर्भ्याम्, (a) वृषभः
2. जवेन. (b) देवराजः
3. इन्द्रः. (c) नेत्राभ्याम्
4. शीघ्रम्. (d) अचिरम्
5. बलीवर्द (e) सुताः
6. पुत्रा: (f) तिव्रगत्या

Answer

1-(c), 2-(f),3-(b),4-(d),5-(a),6-(e)

( अस्मिन् खण्डे केवलं त्रयाणां प्रश्नानाम् उत्तराणि एव देयानि )

15. अवकाशाय प्रधानाध्यापकं प्रति लिखितमिदं पत्रं मंजूषा सहायतया पूरयत – (5)

(i)………… ,

प्रधानाध्यापक महोदय! कखग उच्च विद्यालयः रॉचीनगरम्। विषय: अवकाशाय आवेदनपत्रम्। महाशय,   सविनयं (ii)………….इदम् अस्ति यत् (iii)……..यः ज्वरेण (iv)….. …… आसम् । अस्मात् (v)………..अहं विद्यालयम् आगन्तुम् (vi)-…….अस्मि । चिकित्सकः मम कृते विश्रामं कर्तुं (vii)…….दतवान्। अत एव त्रयाणां दिवसानां (viii)……..। प्रदाय ममोपरि भवान् (ix) ……-करोतु । एतदर्थं सदैव ऋणी भविष्यामि । सधन्यवादः । भवतः (x)………छात्रः महेश्वर: कक्षा नवमी। तिथि:-………… मंजूषा (अनुग्रह ,सेवायाम् ,पीडित, असमर्थः ,कारणात् ,परामर्शम्, आज्ञाकारी, अवकाशम् ,निवेदनम् ,अहम् )

Answer

1(सेवायाम्), 2(,निवेदनम्), 3(अहम्), 4(पीडित), 5(कारणात् ), 6(असमर्थः ), 7(परामर्शम्), 8(अवकाशम् ), 9(अनुग्रह ), 10(आज्ञाकारी)

16. चित्रं दृष्ट्वा संस्कृते पञ्च वाक्यानि विरचयत-  (5)

मंजूषा (नदी, जनाः, तरन्ति ,वार्तालाप, क्रीडतः, नदीतीरे, वृक्षः, व्यायामम्, शीतलम्, जलम्, अधः, नयाम्)

17. ‘मम विद्यालयः’ इति विषयम् अधिकृत्य संस्कृते पञ्चवाक्येषु मंजूषा- सहायतयाअनुच्छेदं लिखत-  (5) मञ्जूषा (आदर्श विद्यालयः, श्रेष्ठः प्राचार्य, शिक्षकाः, विषयान, सहस्र छात्राः, बालक-बालिकाः, नगरे, पंक्तिबद्धाः, प्रार्थयन्ति, वृक्षाः, क्षेत्रम्, उद्यानम् )

18. स्थूलाक्षरपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत- (5)

1. शिविना विना इदं दुष्कर कार्य कः कुर्यात् । Ans:-कः विना इदं दुष्कर कार्य कः कुर्यात्?
2. प्राणेभ्योऽपि प्रियः सुहृत् । Ans:- प्राणेभ्योऽपि प्रियः कः?
3. आर्यस्य प्रसादेन मे वणिज्या अखण्डिता । Ans:- कस्य प्रसादेन मे वणिज्या अखण्डिता ?
4. प्रीताभ्यः प्रकृतिभ्यः राजानः प्रतिप्रियमिच्छन्ति । Ans:-प्रीताभ्यः प्रकृतिभ्यः कः प्रतिप्रियमिच्छन्ति?
5. तृणानाम् अग्निना सह विरोधो भवति । Ans:- कः अग्निना सह विरोधो भवति ?

19. अधोलिखित वाक्यानि घटनाक्रमानुसारेण योजयत –  (5)

1. जम्बुककृतोत्साहः व्याघ्रः पुनः काननम् आगच्छत् ।
2. मार्गे सा एकं व्याघ्रम् अपश्यत् ।
3. व्याधं दृष्ट्वा सा पुत्रौ ताडयन्ती उवाच अधुना एकमेव व्याचं विभज्य भुज्यताम् ।
4. व्याघ्रः व्याघ्रमारी इयमिति मत्वा पलायितः ।
5. बुद्धिमती पुत्रद्वयेन उपेता पितुर्गृह प्रति चलिता |

Answer

5 > 2 > 3 > 4 > 1

Also Check –

E Kalyan Jharkhand Scholarship 2022-23〖 Apply Now 〗

JAC 11th Model Paper 2023 All Subjects Download

JAC 11th Physics Model Paper Solution 2023

JAC 11th Chemistry Model Paper Solution 2023

JAC 11th Biology Model Paper Solution 2023

JAC 11th English Core Model Paper Solution 2023 [Science, Arts , Commerce]

JAC 11th Hindi Core Model Paper Solution 2023 [Science, Commerce, Arts]

Model Paper 2023 Link-

Events / Subjects	Links
Science	Click Here
Commerce	Click Here
Arts	Click Here
All In One PDF	Click Here
Jac Official	Click Here
Class 10th	Click Here
Join Telegram	Click Here
Join Whatsapp Group	Click Here
Social Science Important Questions Solution Video	Click Here

Jac 10th Sanskrit Model Paper solution FAQ